اختلالات دو قطبی یا افسردگی شیدایی
اختلالات دوقطبی چیست؟
اختلال دوقطبی یا افسردگی شیدایی نوعی اختلال خلقی است.
افراد مبتلا به این بیماری دچار تغییرات شدید خلق می‌شوند. اختلال دو قطبی به صورت معمول در آخر دوره نوجوانی یا اوائل دوره بزرگسالی تظاهر پیدا می‌کند.
این بیماری انواع مختلفی دارد که مهم‌ترین انواع آن اختلال دوقطبی نوع یک و اختلال دو قطبی نوع دو است.
تفاوت این دو اختلال در وجود دوره شیدایی است؛ در نوع یک این حالت اتفاق می‌افتد ولی در نوع دو فرم خفیف‌تری از آن که نیمه‌شیدایی است، بروز می‌کند.
شروع بیماری معمولاً با دوره‌ای از افسردگی می‌باشد و پس از یک یا چند دوره از افسردگی، دوره شیدایی بارز میشود.
در تعداد کمتری از بیماران شروع بیماری با دوره شیدایی یا نیمه-شیدایی است.
دوره‌های شیدایی از چند روز تا چند ماه به طول می‌انجامند و معمولاً شدت آن‌ها باعث میشود که بیمار نیازمند درمان جدی به صورت بستری یا همراه با مراقبت زیاد باشد.
با فروکش کردن علایم، به خصوص در اوایل سیر بیماری، معمولاً فرد به وضعیت قبل از بیماری خود برمی‌گردد
و به همین دلیل بسیاری از بیماران یا خانواده‌های آنان تصور می‌کنند بیماری کاملاً ریشه کن شده و دیگر نیازی به ادامه درمان وجود ندارد؛
بنابراین درمان خود را قطع می‌کنند.
اما قطع زودهنگام درمان خطر برگشت بیماری را بسیار افزایش میدهد و باعث میشود که بیماری در فاصله چند ماه عود کند.
منظور از دو قطبی چیست؟
همانطور که از نام آن فهمیده میشود در این بیماری دو حالت، دو وضعیت بحران روانی و یا
دو مرحله بیماری وجود دارد.
در شکل بالا خط پر رنگ را خط سلامت از نظر روانی تصور کنید. در این شرایط فرد از نظر هیجانات،
خواب و اشتها و نیز در تفکر خود هیچ مشکل عمده ای پیدا نمی کند و به فعالیت عادی زندگی خود ادامه میدهد.
در قسمت بالا و پایین خط سلامت روانی دو منحنی میبینید که در هر دو مورد فرد دچار اختلال میشود. به قسمتی که بالای خط سلامت قرار دارد
نشانه های اختلال دو قطبی
۱٫ نوسانات خلقی
۲٫ چرخه های افسردگی
۳٫ رفتار پرخطر
۴٫ دوره های چند کاره / انرژی زیاد
۵٫ خودبزرگ بینی
۶٫ صحبت کردن سریع
۷٫ مشکل تمرکز
۸٫ تحریک پذیری زیاد / آشفتگی
۹٫ خواب نامنظم
۱۰٫ تغییر در اشتها
علل پیدایش
اگرچه دلیل قطعی برای این اختلالات هنوز شناخته نشده‌است، اما محققان بر این باورند که اختلالات دوقطبی منشأ ارثی دارد و ترکیب ژنتیکی افراد بیشتر از تربیت آن‌ها در این اختلالات مؤثر است. ممکن است مشکل فیزیکی در قسمتی از مغز که کنترل حالات روانی را به عهده دارد عامل این اختلالات باشد. به این دلیل است که این اختلالات با دارو قابل کنترل هستند. همچنین نوسانات خلقی ممکن است گاهی توسط استرس یا بیماری به وجود بیایند.
عوامل خطرساز
عواملی که ممکن است ریسک گسترش یک اختلال دوقطبی را افزایش دهند یا به عنوان یک تحریک‌کننده برای اولین دوره این اختلال عمل کنند، شامل این موارد می‌شوند:
داشتن بستگان درجه اول مبتلا به اختلال دوقطبی مانند والدین یا خواهر و برادر
دوره‌هایی از تجربه استرس بسیار زیاد
سوءاستفاده دارو یا الکل
تغییرات اساسی زندگی از قبیل مرگ کسی که دوستش داریم یا دیگر تجربه‌های شوک آور
۱۱ روش برای کمک به بیمار دوقطبی
گاهی به صحبت های او فقط گوش کنید
بیمار مبتلا به دوقطبی را به پیگیری درمان تشویق کنید
با فرد مبتلا به دوقطبی وقت بگذرانید
در درمان دوقطبی او شریک شوید
در برابر رفتارهای بیما دوقطبی آرامش خودتان را حفظ کنید
حواستان به شروع نشانه های دوره شیدایی باشد
حواس تان به نشانه های شروع دوره ی افسردگی اختلال دوقطبی باشد
به بیمار دوقطبی برنامه منظم بدهید.
به کاهش استرس بیمار دوقطبی کمک کنید
در انجام برخی از کارهای روزمره به او کمک کنید.
از خودتان نیز مراقبت کنید
از بیماری دو قطبی نترسیم
شاید اولین واکنش بیمار و نیز وابستگان نزدیک بیمار در مواجه با این بیماری ترس،
نگرانی و وحشت از داشتن چنین بیماری در خود و یا در یکی از عزیزان نزدیک وی باشد.
در اکثر موارد این ترس و نگرانی منجر به انکار بیماری علی الخصوص پس از بهبودی و سپری شدن حالت حاد بیماری میگردد
و انکار بیماری مانع از کنترل صحیح آن خواهد شد.
توصیه متخصصین آن است که:
تا جایی که ممکن است در مورد بیماری دو قطبی مطالعه کنیم و با این بیماری آشنا شویم
با روبرو شدن با واقعیت وجود بیماری دو قطبی، هراس نداشته باشیم
روش های درمان و کنترل بیماری را از متخصیص فرا بگیریم
ارتباط خود را با کارشناسان بهداشت روان مانند روانپزشک، روانشناس، مددکار اجتماعی حفظ کنیم
خود را برای یک مقابله تقریبا دراز مدت با بیماری آماده کنیم
به خود مارک و انگ بیمار روانی نزنیم
با رعایت این نکات مطمئن باشید:
بیماری کمترین عارضه را بر زندگی شما یا عزیز شما خواهد گذاشت
در رویارویی با این بیماری کمترین نا امیدی را خواهید داشت
میتوانید مانند دیگر افرادی که بیماری دو قطبی را ندارند با حفظ شرایطی، زندگی خوب و موفقی را برای خود فراهم کنید
