تنفس یکی از فاکتورهای مهم در کارایی فیزیکی و ورزش است. تمرینات تنفسی می‌تواند از هدر رفتن انرژی جلوگیری کند.
عضلات شما برای اینکه بتوانند کارشان را در هنگام انجام تمرین ورزشی، به‌درستی انجام دهند نیاز به دریافت اکسیژن دارند.
همه ما چون هر لحظه نفس می‌کشیم، گمان می‌کنیم که نفس‌کشیدن را مثل آب‌خوردن بلدیم و هیچ نیازی به آموزش نداریم.
اما این باور اشتباهی است و همان‌طورکه یادگیری نحوه کارکرد عضلات به افزایش بهره‌وری بدنمان کمک می‌کند.
درست نفس‌کشیدن هم به جای اینکه ارثی باشد، بیشتر اکتسابی است.
اکسیژن‌رسانی به بدن
برای اکسیژن‌رسانی به بدن، نفس‌کشیدن از دهان یا بینی تفاوتی ندارد.
هر دوی این مسیرهای تنفسی، باعث می‌شود تا اکسیژن به شش‌ها رسیده .
و از آنجا جذب گلبول‌های قرمز جریان خون شود، سپس به عضلات برسد تا شما بتوانید ادامه تمرین ورزشی را انجام دهید.
تنها ظاهر این قضیه را نبینید، عمل تنفس فراتر از اکسیژن‌رسانی است؛
به‌خصوص وقتی‌که مشغول انجام فعالیت‌های فیزیکی نظیر ورزش هستید، اهمیت این قضیه چندین برابر می‌شود.
ریتم تنفس
مهم‌ترین نکته، ریتم تنفس است. وقتی ما نفس می‌کشیم دیافراگم و عضلات بین‌دنده‌ای خارجی برای نفس‌کشیدن منقبض می‌شوند؛
دیافراگم به سمت پایین حرکت کرده و حجم قفسه سینه افزایش می‌یابد.
سپس عضلات بین دنده‌ای خارجی هم با بیرون‌کشیدن دنده‌ها باعث می‌شوند تا بازهم حجم قفسه سینه بیشتر شود.
این افزایش حجم قفسه سینه باعث ایجاد اختلاف فشار هوا در قفسه سینه نسبت به بیرون و محیط اطراف ما شده.
و در نتیجه هوا از منطقه پرفشار به منطقه کم فشار (ابتدا وارد سوراخ بینی، گلو، نای و سپس حنجره) منتقل می‌شود و سپس به شش‌های‌تان خواهد رسید.
خطر تنفس اشتباه
خب حالا به سراغ ورزش برویم، زمانی‌که در حال ورزش‌کردن و تحرک هستید.
مثلاً تمرینات ایروبیک یا بدنسازی (چند برنامه بدنسازی قدرتمند برای عضله‌سازی) انجام می‌دهید.
گروه‌های عضلانی بسیاری به یک‌باره درگیر می‌شوند و همین ممکن است موجب شود تا برخی از عضلات، مانع کار عضلات دیگرتان شوند و ریتم تنفستان کاملاً به هم بریزد!
که این یعنی خطر تنفس اشتباه و درنتیجه تنفستان کم‌عمق‌تر شده و دیگر به جای اینکه مثل قبل نفس‌های عمیق بکشید، نفس‌ها سطحی‌تر خواهند شد؛
پس خیلی زود خسته شده و بدنتان دچار گرفتگی خواهد شد.
در این هنگام ما کاملاً تمرکزمان را روی نفس‌کشیدن از دست داده و نمی‌دانیم باید از دهانمان نفس بکشیم یا از بینی؟
ارتباط تنفس با سیستم عصبی
یکی دیگر از نکات مهم در مورد تنفس این است که نفس‌کشیدن با شبکه‌های عصبی‌مان در ارتباط است.
شاید عجیب به نظر برسد، ولی بسته به اینکه ما به چه نحوی (از طریق دهان یا بینی) نفس می‌کشیم، عملکرد مغزمان نیز تغییر خواهد کرد.
جالب است بدانید که چگونگی به‌یادآوردن خاطرات یا قضاوت‌های عاطفی‌تان با عمل تنفس از بینی یا دهان تغییر خواهد کرد!
پس شیوه نفس‌کشیدن در ورزش نیز اهمیت بسیاری دارد.
بدون شک اینکه از بینی نفس می‌کشید یا از دهان، روی کیفیت تمرین ورزشی و مسابقات ورزشی‌تان تأثیر خواهد گذاشت.
اهمیت تنفس در رشته‌های ورزشی مختلف
اهمیت تنفس از دهان یا بینی، با توجه به نوع تمرینات ورزشی‌تان افزایش می‌یابد؛
برای مثال در ورزش‌هایی مثل بوکس، ورزش‌های رزمی و باله و ژیمناستیک باید حتماً از بینی نفس بکشید و نفس‌کشیدن از دهان، عملکردتان را تضعیف خواهد نمود.
باید بدنتان را عادت بدهید تا در حین ورزش، خودبه‌خود از راه بینی نفس بکشید؛
شاید ابتدا کمی سخت باشد، ولی به مرور زمان این حالت تنفس تبدیل به ریتم تنفسی‌تان شده و بعد از آن شاهد بهبود عملکرد خود در ورزش خواهید بود.
نکات پایانی
فراموش نکنید که تنها تنفس از راه بینی مهم نیست که اهمیت دارد.
بلکه استفاده از دیافراگم و عضلات بین دنده‌ای نیز اهمیت بسیار زیادی دارد.
حرکت بدن و مغز کاملاً باهم مرتبط بوده و سیستم تنفسی‌تان (نفس‌کشیدن از راه بینی) در حین ورزش، فعالیت مغزتان افزایش یافته و در تصمیم‌گیری‌ها نیز بهتر عمل خواهید کرد.
